ترانزیت کالا در کشور ما با توجه به جقرافیای خاص در منطقه و آسیا از چهار طریق صورت میگیرد که به ترتیب به این خدمات ترانزیت زمینی، ترانزیت هوایی، ترانزیت دریایی و ترانزیت ریلی گفته میشود، که در هر کدام از این چهار روش که روش های مختلف ترانزیت کالا نام دارند، قوانین متفاوتی وجود دارد که باز بسته به قوانین روز گمرک کشور مبدا و کشور مقصد قابل تغییر است، البته این نکته مهم فراموش نشود که قوانین در رابطه با سایر کالا ها یکسان نیست، البته در پایین به شرح مختصری از هر کدام از روش های بالا میپردازیم که به درک بهتری از ترانزیت خارجی و داخلی برسید.

ترانزیت داخلی

ترانزیت داخلی چیست؟
ترانزیت داخلی به جابه جایی کالاهای مختلف اما در تناژ بالا گفته میشود که صرفا در داخل مرز های کشور و از استان و شهری به شهر دیگر انتقال داده میشود، در واقع به عنوان مثال اگر کارخانه سان استار قصد ارسال بارهای خود را به شهرستان های مختلف داشته باشد با توجه به حجم بالای بار از خدمات ترانزیت استفاده می نمایید، و بار خود را از کارخانه به شهرستان های مختلف کشور ارسال می نماید که به این خدمات ترانزیت داخلی کالا گفته میشود، که البته نوع بار در ترانزیت داخلی صرفا با ماشین آلاتی همچون تریلی کمپرسی، ترانزیت چادری و انواع کامیون و همچنین حمل و نقل ریلی صورت میگیرد، البته ترانزیت ریلی داخلی برای برخی از استان های کشور امکان پذیر میباشد.

ترانزیت خارجی

ترانزیت خارجی چیست؟
ترانزیت خارجی یا همان بین المللی به جابه جایی بار های سنگین از داخل کشور به سایر کشور های مربوطه، اغلب بخش عمده این خدمات صادرات کالا نام دارد، و بخش کوچکی از آن نیز به جابه جایی بارهای سبک اختصاص دارد که اغلب با گروپاز و ترانزیت هوایی صورت میگیرد، اگر کارخانه و یا تولید کننده یک کالای خاص در کشور تولیداتش بیشتر از حد نیاز کشور باشد به صادرات کالا به برخی کشور های نیازمند آن کالا روی می آورد، که پس از مذاکره های مربوطه بین طرفین دو کشور و اخذ قرارداد به مرحله حمل بار از کشور مبدا به کشور مقصد مطرح میشود، که در اینجا به خدمات حمل بار از کشور به خارج از کشور مثلا اروپا و یا آسیای میانه ترانزیت خارجی گفته مشود.

ترانزیت دریایی چیست؟

ترانزیت دریایی صرفا به صادرات کالا و واردات کالا به داخل کشور مربوط میشود. و خدماتی تحت عنوان ترانزیت دریایی داخلی در کشور ما صورت نمیگیرد، ترانزیت دریایی اغلب جهت بار های فوق سنگین مورد استفاده قرار میگیرد، این امور بیشتر توسط کشورهایی صورت میگیرد که هر دو دارای بنادر مرزی باشند، در این صورت امر جابه جایی دریایی از نظر اقتصادی بسیار متفاوت میشود در مقایسه با زمینی و دریایی یا ریلی، این امور دارای مراحلی همچون حمل بار از شهر مبدا به گمرک بنادر کشور و و تخلیه بار و انتقال آن به کانتین های 20 فوتی و یا 40 فوتی، و بارگیری توسط کشتی های باری مخصوص و حرکت به سمت کشور مقصد و تخلیه در بندر مقصد و از آنجا انتقال آن بصورت زمینی به محل دقیق تخلیه کالای مورد نظر.

ترانزیت ریلی چیست؟

ترانزیت ریلی به خدماتی گفته میشود که بار مربوطه از طریق سامانه حمل و نقل ریلی صورت میگیرد، در داخل کشور فقط توسط شهرهایی این تبادلات صورت میگیرد که از خطوط ریلی بهرمند باشند، ترانزیت ریلی به خارج از کشور امروزه فقط به کشور های آذربایجان و روسیه امکان پذیر است که البته با توسعه هرچه بیشتر این خدمات تمامی کشور های عضو OSJD میتوانند از همین طریق با یکدیگر مبادلات تجاری داشته باشند، در این زمینه نیز بارها بصورت بسته بندی به کانتین های موبوطه انتقال داده میشود و سپس به قطارهای بار انتقال و حمل به مقصد مورد نظر صورت میگیرد.
برخی کشورهایی که با کشور ما تبادلات تجاری دارند عبارتند از: افغانستان، ترکیه، گرجستان،جمهوری آذزبایجان، ارمنستان، اندونزی، پاکستان، چین، ژاپن، روسیه، عراق، سنگاپور، سوریه، سری لانکا، فیلیپین، قبرس، قرقیزستان، قطر، کره جنوبی، بحرین، عمان، کویت، لبنان، مصر، یمن، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، سودان، ویتنام، هند، مالزی، هنگ کنگ.

مزایای ترانزیت در ایران

موقعیت جغرافیایی ایران در مسیری قرار گرفته است که کریدورهای حمل بار شمال، جنوب و درنتیجه برقراری ارتباط ترانزیتی کشورهای روسیه، اروپای شرقی، مرکزی، شمالی، آسیای میانه و قفقازاز یک‌ سو و آسیای جنوبی، جنوب شرقی، خاور دور، اقیانوسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس.
همچنین وجود بنادری چون شهید رجائی، امیرآباد و بندرانزلی ازجایگاه ویژه ای درمسیر ترانزیتی کریدور شمال، جنوب برخوردار بوده و علاوه بربنادر مذکور بنادر شهید باهنر، لنگه، بوشهر، چابهار، امام خمینی (ره) و نوشهر نیز از پتانسیل های نقش آفرینی منحصر به خود برخوردار می‌ باشند که به عنوان یک مزیت برجسته برای ایران تلقی می شود.

قرارگرفتن در مرکزیت جغرافیائی کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی اکو؛ این فرصت را برای ایران فراهم آورده است. تا بتواند نقش فعالی در برقراری ارتباط تجاری و اقتصادی بین کشورهای عضو اکو و کالاهای صادراتی و وارداتی کشورهای عضو داشته باشد.

–تخفیفات و تسهیلات گسترده جهت ترانزیت از طریق ایران مانند برخی از معافیت ها و تخفیفات در زمینه هزینه های بندری و انبارداری
وجود ظرفیت ها و پتانسیل های فراوان در بخشهای مختلف حمل و نقلی کشور، افزایش کمی و کیفی تجهیزات و توسعه ظرفیت های جدید در زیرساخت ها و ناوگان ریلی، جاده ای، حمل و نقل دریایی و تجهیزات تخلیه و بارگیری در بنادر کشور؛